Zembyo

Zembyo, także zenbyo - z jap. zembyō czytamy: dzembjo lub dzembyou; chiń. chanbing - dosłownie: "choroba zen"; wszelkie zaburzenia natury psychicznej i fizjologicznej, pojawiające się w czasie praktyk zen, zwane przez mistrzów zen 'chorobą zen'.

Zazwyczaj orędownicy zbawiennych skutków medytacji dla zdrowia psychicznego nie wspominają nic o pewnych związanych z nią zagrożeniach. Tymczasem tradycyjne podręczniki medytacji różnych szkół buddyjskich wyraźnie opisują te zaburzenia, zwane także 'stanami demonicznymi' (chiń. mojiao; jap. makyo). Są one uważane za znak, że adept znalazł się na błędnej drodze, w ślepej uliczce, a nie na do 'oświecenia'. Zazwyczaj dotyczą osób, które praktykują własnowolnie, zbyt egocentrycznie, bez pomocy mistrza duchowego (jap. Roszi, sanskr. Ryszi, Guru), a także osób, które popadają w żądze, roszczenia i namiętności wobec mistrza duchowego czy starszych adeptów w drodze (mnichów lub mniszek).

Zwykłe terapie psychologiczne, psychoanalityczne oraz psychoterapeutyczne zwykle nie są w stanie skutecznie pomagać przy zaburzeniach typu zembyo lub makyo, najczęściej potrzebna jest współpraca mistrza zen (Roszi, jap. Roshi) z terapeutami oraz naprowadzenie osoby na właściwą drogę do oświecenia, podjęcie właściwej praktyki i odpowiedniej ścieżki życia.

Zembyo to określenie mylących ale pewniackich odczuć i zjawisk (makyo), które mogą występować w czasie praktyki zazen.

Zembyo to każde przywiązanie, zafiksowanie się na własnym doświadczeniu przebudzeniowym (olśnieniu, wglądzie, doznaniu) czy oświeceniu, w tym szczególnie przywiązanie do pustki (jap. ku; sanskr. śunja, śunjata).

Szczególnie ciężki przypadek zembyo pojawia się wtedy, gdy ktoś czyni zbyt wiele szumu wokół swoich osobistych doświadczeń na drodze medytacji zen (chiń. chan, sanskr. dhjana) i uważa się z tego powodu za kogoś szczególnego, w tym lepszego czy wyższego rangą duchową od nauczyciela (Roszi).

Mosshoseki (mosshōseki) - zbytnie zwracanie uwagi na siebie lub komuś, z powodu doświadczeń przebudzających lub oświecenia, powoduje popadniecie w "chorobę zen".