Pudźa

Pudźa, pudża - w dewanagari पूजा trl. pūjā, ang. Puja - wielbienie, ofiara, szacunek - to wedyjski, a także dharmiczny, hinduistyczny, dżinijski i buddyjski obrzęd mistyczno-religijny, podczas którego składa się bóstwu ofiarę, także poprzez wielbienie, oddawanie czci czy inwokowanie. W zależności od czczonego bóstwa przedmiotem ofiary mogą być owoce, kwiaty, ghi, woda. Zwykle podczas pudźy palone są kadzidła, dzwonią dzwonki, śpiewa się bhadźany i mantry. Kultywuje się, szczególnie w siwaizmie i śaktyzmie długie, wielogodzinne rytuały ezoteryczne, które dostępne są jedynie dla osób duchowo zaawansowanych i odpowiednio uformowanych duchowo, moralnych.

Pudźa jest najpowszechniejszym hinduskim rytuałem mistyczno-magicznym. Jest to ceremonia (magia ceremonialna) polegająca na złożeniu ofiary czci i oddania bóstwu obecnemu w wizerunku. Odprawiana jest każdego dnia niekiedy kilkakrotnie, w domach, świątyniach lub też podczas trwania ważnych świąt. Inaczej wyglądają ceremonie w domu a inaczej w świątyniach.

Durgapudźa - w sanskr. दुर्गापूजा trl. durgāpūjā, po beng. দুর্গা পূজা, także Durgotsab দুর্গোৎসব, ang. Durga Puja , "święto Durgi", "nabożeństwo Durgi" – największe święto hinduskie we wschodnich Indiach, obchodzone również w Nepalu i Bangladeszu. Dokładna data święta jest wyznaczana na podstawie tradycyjnego bengalskiego kalendarza lunarnego zgodnie z pelniami i nowiami Księżyca w danym roku. Połowa miesiąca, podczas której wypada święto, nazywana jest Debi Pokkho (beng. দেবী পক্ষ trl. Devi pakṣa) "Dwa tygodnie Bogini". Z największym rozmachem święto jest obchodzone w Kalkucie, gdzie buduje się specjalne pawilony-świątynie zwane pandal, w których znajdują się wizerunki bogini Durga - pogromczyni demonów (asurów) i ciemnych sił światowego zła.

Kumaripudźa - w sanskr. trl. kumārīpūjā, "uczczenie młodej kobiety", ang. kumaripuja – rytuał hinduistyczny, pudźa, zawierająca oddanie czci Bogini Kumari (Dziewica, Niepokalana) pod postacią wybranej do tego celu dziewczynki, przez wyznawców płci męskiej jak i żeńskiej. Gdy dziewczynka zajmie miejsce na specjalnym "tronie", Bogini Kumari jest zapraszana i sprowadzana w nią, analogicznie do rytu sprowadzania bóstwa w nowo instalowany posąg w świątyniach. Następnie ma miejsce rytuał pudźa (uczczenia) i Bogini Kumari odbiera hołd poprzez pośrednictwo dziewczynki (Kumari). Dziewczynka ta jest w sposób uroczysty karmiona i obdarowywana prezentami (co ma swój niewątpliwy urok).

Domową pudźę celebrują codziennie sami domownicy, wykorzystując prywatne ołtarze z wizerunkami bóstw z jakimi są osobiście związani, a w Indii i Himalajach jest ponad 10 tysięcy magicznych form kultowych. Ceremonię najczęściej prowadzi jeden z lokatorów, zwykle najstarsza osoba, senior rodu czy głowa domu, ale często pomagają mu inne osoby. Na początku zaprasza się bóstwo do uczestnictwa w pudźy czyli do łaskawego zstąpienia z niebios i przybycia do tego domu czy świątyni. Po symbolicznym powitaniu polegającym m.in. na wskazaniu miejsca, gdzie wyjątkowy gość może "usiąść", obmywa mu się stopy i ofiaruję wodę z miodem dla zaspokojenia pierwszego pragnienia. W dalszej części pudźy karmi się bóstwo, oczywiście symbolicznie, obdarowuje jedzeniem - owocami, miodem, ryżem, słodyczami, mlekiem oraz ghi, a na końcu ów ofiarowany pokarm spożywa się jako prasadam (błogosławieństwo, komunię). W tym czasie wizerunek jest okadzany, przystrajany w kwiaty lub przyodziewany w specjalne ubrania.

Pudźa w świątyni różni się znacznie od tej domowej, ma bardziej wyrafinowany charakter. Odprawia ją zazwyczaj kilka razy w ciągu dnia kapłan świątynny, zwany pudźari. Funkcję te najczęściej sprawują osoby wywodzące się z warny braminów. Wymaga się od nich m.in. znajomości sanskryckich hymnów religijnych i ścisłego wegetarianizmu". Podczas trwania mistyczno-magicznej ceremonii pudźari recytuję fragmenty tekstów religijnych, bóstwo nie jest już traktowane jako gość lecz bardziej jak mieszkaniec świątyni. Sługami są kapłani, a Pudźe odprawiane na ważne uroczystości mają inny charakter i są bardziej rozbudowane od tych codziennych. Każdy rodzaj typowej czy najczęściej spotykanej pudźy zamyka obrzęd arati - wywodzi się on z wedyjskiego rytuału ognia. Ceremoniał Arati polega na wykonywaniu okrężnych ruchów trzymanymi w rękach zapalonymi tzw. lampami arati wokół wizerunków bogów czy bogiń. Knoty świec nasączone są ghi lub kamforą. Światło płomieni ofiarowuję się bóstwu, a w zamian za to w lampach gromadzi się jego dobroczynna moc. Następnie celebrans gestami skierowanymi ku uczestnikom ceremonii przelewa na nich boskie błogosławieństwo, skumulowane wcześniej w lampie. W czasie obrzędu na cześć bóstwa rozbrzmiewają specjalne pieśni arati.

Najpopularniejszą Pudźą w dharmicznych tradycjach jogi i tantry jest Śiwa Pudźa znana także jako Linga Pudźa.