Patańdźali

Patañjali, ang. Maharishi Patanjali, w dewanagari पतञ्जलि, transliteracja naukowa Patañjāli, żył około II wiek p.e.ch. – indyjski filozof, jogin, gramatyk sanskrytu, autor jednego z najważniejszych traktatów na temat jogi jakim są Jogasutry (Yoga Sūtra, Yogasūtra), a także prawdopodobnie Mahābhāṣyi, wielkiego komentarza do gramatyki Pāṇiniego Aṣṭādhyāyī. Ryszi Patańdźali znany jest także pod imionami: Gonardiya oraz Gonikaputra. Maharyszi Patańdźali uważany jest za jednego z 18-tu mahasiddhów tradycji południowego, tamilskiego śiwaizmu.

Patańdźali to imię pochodzace od "patta" (sanskryckie: पत, "padanie na twarz, wzlatywanie") oraz "añj" (अञ्ज्, "cześć, celebracja, piękno") lub "añjali" (अञ्जलि, "szacunek, czczenie, składanie dłoni razem ponad głową lub przed twarzą"). Patańdźali to tradycyjny sposówb składania pokłonów z dłońmi złożonymi w geście modlitwy.

Hinduska tradycja widzi w Maharyszim Patańdźali inkarnację czy zstąpienie i zamanifestowanie się bóstwa Śeszy, Śeszanaga czy Adiśesza - wedyjskiego króla nagów niosącego bóstwo Wisznu czyli nagaradźa niebiańskich smoków i smokowęży - i przypisuje dzieło zapoczątkowania pisemnego wykładu systemu jogi opartego na setkach traktatów znanych jako Upaniszady, z których przynajmniej dwadzieścia ważniejszych omawia różne nauki, zasady i praktyki jogi jako praktycznej filozofii życia, ostatniej darszany wschodnich mędrców i miłośników mądrości (filos sofos). Śesza jest kojarzony z gwiazdozbiorem nieba północnego znanym jako Smok, a inkarnacje Śesza jako boskiego smoka i smokowęża, wschodniego uroborosa muszą być wskazane w rzutowaniu ważnych aspektów gwiazdozbioru Smoka na ekliptykę w horoskopie awatara lub awadhuta.

Słowo śesza znaczy dosłownie „pozostałość; to, co zostaje” – według mitów hinduskich czy ściślej wisznuickich, w czasie cyklicznego zniszczenia czy wchłonięcia świata zwanego pralają, tylko on pozostaje nietknięty, będąc jednocześnie zaczątkiem, z którego powstaje później nowy wszechświat, brahmandah.

Maharyszi Patańdźali osiągnął ostateczne oświecenie, samadhi, dzięki jogicznym medytacjom, w Świątyni Brahmapureeswarar znajdującej się w Tirupattur w Tamil Nadu na południu Indii. Jeeva Samadhi czyli sanktuarium grobu świętej duszy znajduje się w pobliżu kompleksu tej Świątyni Brahma, Boga Stwórcy, i jest miejscem dostępnym do medytacji dla pielgrzymów. Tamilska tradycja Śiwa Siddhanty podaje, że Maharyszi Patańdźali razem z siedmioma innymi adeptami uczył się tajników starożytnej Jogi w linii nauczania wywodzonej od Nandidewa zwanego Bykiem Śiwy.

Zobacz także: Jogasutry Ryszi Patańdźali