Parapratjaksza

Parapratjaksza (ang. Parapratyaksha) - w odróżnieniu od lokapratjakszy (pratjaksza w oparciu o pięć zmysłów), ogląd nadzmysłowy lub sześciozmysłowy, źródło wszystkich nauk duchowych i mistycznych. Ponieważ percepcja pratjaksza w wyższym stanie świadomości nirvitarka samapatti nie jest filtrowana przez zasłonę imion, nazw i pojęć, jest znana jako parapratyaksha, czyli „wyższa percepcja”. W szczególności obiekt jest postrzegany takim, jaki jest, tathagatham, bez żadnych wcześniejszych osądów i z góry przyjętych wyobrażeń na jego temat.

Parapratyaksza jest źródłem, z którego wyrastają nauki logiczne i soteriologiczne, takie jak joga i wedanta. Powodem tego jest to, że normalnie czujemy się związani z ciałem (kaya) i umysłem (manas, kamamanas) z powodu awidji, avidyam, niewiedzy, która manifestuje się w formie imion, nazw i pojęć. Jedną z tych koncepcji jest koncepcja „ja” jako ciała i umysłu, która, jeśli potraktowana poważnie, prowadzi do całego cierpienia, którego doświadczamy. Kiedy widzimy, że słowa i koncepcje można porzucić, nawet na poziomie wulgarnym, staje się oczywiste, że istnieje sposób na ucieczkę z kręgu cierpienia (duhkham).

Jogini, którzy osiągnęli ten poziom samapatti poprzez praktykę, mogą używać tego typu percepcji, sześciozmysłowej, aby dzielić się swoimi doświadczeniami z innymi. Jednakże, aby to zrobić, muszą odwołać się do słów i pojęć, co stwarza ryzyko błędu i nieporozumień w komunikacji. Z tego powodu joga jako szkoła praktycznej filozofii przedkłada bezpośrednie doświadczenie nad nauki biblijne czy filozoficzne. Nauki pomagają wskazać nam właściwy kierunek, ale ostatecznie wszystkie słowa generują koncepcje, a Rzeczywistość, Sat, jest poza koncepcjami, chociaż te służą jako platformy startowe do medytacji, dhjanam, lajakrija i samadhi.

Wyższej percepcji, wglądu czy oglądu duchowego trzecim okiem, używają osoby o oczyszczonych pięciu zmysłach i oczyszczonym umyśle, zdolnym oddzielić nazwę i krążące o obiekcie idee od samego przedmiotu czy obiektu jaki pod nazwą się kryje. Zwykle mówimy o jasnowidzeniu, jasnosłyszeniu, jasnoczuciu, jasnosmaku czy jasnowęchu lub zbiorowo o widzeniu naocznie pojedynczym okiem czyli szóstym zmysłem, w istocie sześcioma zmysłami.

„Palec wskazujący na księżyc nie jest księżycem”. --- Gautama Budda