Wenus

Wenus, Afrodyta, Śukra (♀) - planeta osobista, wewnętrzna; druga planeta Układu Słonecznego. Babilończycy nazywali ją Isztar od imienia bogini będącej ucieleśnieniem kobiecości i miłości, a najstarsze zapiski jej pozycji na niebie są z XVI wieku pech. Wenus jest trzecim pod względem jasności ciałem niebieskim widocznym na niebie, po Słońcu i Księżycu. Jej obserwowana wielkość gwiazdowa sięga −4,6m. Ponieważ Wenus jest bliżej Słońca niż Ziemia, zawsze jest widoczna w niewielkiej odległości kątowej od niego, a jej maksymalna elongacja to 47,8°. Odległość Wenus od Ziemi zmienia się w zakresie od około 40 mln km do około 259 mln km. Wenus była znana antycznym cywilizacjom jako „gwiazda poranna” lub „gwiazda wieczorna”. Kilka historycznych kultur uważało jednak, że są to dwa osobne obiekty. Stwierdzenie, że jest to ten sam obiekt w Europie zwykle przypisuje się Pitagorasowi w VI wieku p.e.ch. Przejście Wenus na tle tarczy Słońca jako pierwszy zaobserwował perski astronom Awicenna w 1032 roku i wywnioskował z tego, że Wenus jest bliżej Ziemi niż Słońce. W XII wieku astronom Ibn Bajjah z Andaluzji obserwował „dwie planety jako czarne plamy na tarczy Słońca”, a już w XIII wieku perski astronom Qotb al-Din Shirazi zinterpretował to jako obserwacje tranzytów Wenus i Merkurego.

Na niebie planeta Wenus jest widoczna przez około trzy godziny przed wschodem Słońca nad wschodnim horyzontem lub po zachodzie Słońca nad zachodnim horyzontem. Nieodłączna towarzyszka wschodzącego i zachodzącego Słońca, nazywana jest także Gwiazdą Poranną (Zaranną, Porankową) lub Jutrzenką (łac. Stella Matutina), kiedy zwiastuje wschód Słońca, albo Gwiazdą Wieczorną, która finalizuje jego zachód. Na nocnym niebie Wenus zawsze świeci jaśniej od najjaśniejszych gwiazd, a jej obserwowana wielkość gwiazdowa zmienia się od −3,8 do −4,6m, co oznacza, że jest 10 tysięcy razy jaśniejsza od ledwie widocznych obiektów takich jak Uran mający klasę jasności +5 magnitudo (pomiędzy 5, a 6 wielkością gwiazdową). Jest wystarczająco jasna, by obserwować ją nawet w środku dnia i może być łatwo zauważona, gdy Słońce jest nisko nad horyzontem. Jest planetą dolną i nigdy nie oddala się od Słońca na więcej niż około 47°. Wenus „dogania” Ziemię na orbicie wokół Słońca co 584 dni. Zmienia się wtedy z „gwiazdy wieczornej” widocznej po zachodzie Słońca, w „gwiazdę poranną” widoczną przed wschodem. O ile Merkury, druga planeta dolna, ma maksymalną elongację (odchylenie od Słońca) około 28° i jego obserwacja jest przez to utrudniona, Wenus jest bardzo łatwo zauważalna. Jej duża maksymalna elongacja powoduje, że jest widoczna długo po zachodzie Słońca. Ze względu na dużą jasność i położenie nisko nad horyzontem, które sprzyja powstawaniu anomalii optycznych, Wenus jest najczęściej zgłaszanym obiektem naturalnym mylonym z UFO.

Wenus obiega Słońce w średniej odległości około 108 milionów kilometrów (około 0,7 j.a.), a jej okres obiegu to 224,65 dni. Wszystkie orbity planet są eliptyczne, orbita Wenus jest najbardziej zbliżona do kołowej, jej mimośród jest mniejszy niż 0,01. Kiedy Wenus znajduje się między Ziemią a Słońcem, w położeniu znanym jako złączenie dolne, jest planetą najbliższą Ziemi, odległą średnio o 41 milionów km; planeta osiąga to położenie średnio co 584 dni (synodyczny okres obiegu). Z powodu malejącego mimośrodu orbity Ziemi minimalna odległość będzie rosła. Od roku 1 do 5383 naszej ery zajdzie łącznie 526 zbliżeń na odległość mniejszą niż 40 milionów km, przez następne ok. 60 200 lat żadne nie będzie tak bliskie[51]. W okresach większej ekscentryczności Wenus może zbliżyć się na odległość 38,2 milionów kilometrów.

Obserwując Wenus w czasie jej obiegu wokół Słońca, można dostrzec, że przechodzi ona przez kolejne fazy, podobnie jak Księżyc. Osiąga „pełnię”, gdy jest po przeciwnej stronie Słońca niż Ziemia; ma wtedy najmniejszą obserwowaną średnicę tarczy. Jej jasność następnie rośnie i osiąga maksimum w „kwadrze”, gdy jej elongacja jest największa. Później zamienia się w coraz węższy „rogal”, jednocześnie zwiększając swoje obserwowalne rozmiary. Gdy znajduje się między Ziemią a Słońcem, jest w „nowiu”. Dzięki istnieniu atmosfery, w teleskopach jest wówczas widoczny jasny pierścień rozproszonego w niej światła.

Orbita Wenus jest lekko nachylona w stosunku do ziemskiej, dlatego gdy przechodzi ona między naszą planetą a Słońcem, zwykle nie przesłania jego tarczy. Przejście Wenus na tle tarczy Słońca (tranzyt Wenus) ma miejsce, gdy jej koniunkcja ze Słońcem wypada w momencie przejścia przez płaszczyznę orbity Ziemi. Takie tranzyty powtarzają się w cyklach trwających 243 lata, co daje cykle trwające prawie ćwierć tysiąca lat (mylone z obiegiem Plutona, który jest zbyt słaby aby mieć znaczący wpływ). W trakcie każdego cyklu są cztery tranzyty, w odstępach 121,5, 8, 105,5 i 8 lat. Ostatnie dwa tranzyty nastąpiły 8 czerwca 2004 i 6 czerwca 2012. Poprzednie dwa tranzyty nastąpiły w grudniu 1874 i grudniu 1882. Kolejne dwa nastąpią w grudniu 2117 i grudniu 2125. Tranzyty Wenus miały duże znaczenie astronomiczne, ponieważ pozwoliły określić odległość Ziemi od Słońca, a tym samym rozmiary całego Układu Słonecznego. Dotarcie przez Jamesa Cooka do wschodniego wybrzeża Australii w 1771 było konsekwencją wyprawy na Tahiti, podjętej w 1768 roku w celu obserwacji tranzytu Wenus.

Dniem tygodnia dla Wenus jest piątek, a godziną pierwsza godzina w piątek po wschodzie Słońca. Symbol: ♀

W astrologii chińskiej i japońskiej nazywana jest złotą lub metalową gwiazdą, co odnosi się do żywiołu eteru i mitologicznej eterycznej cywilizacji schematu Wenus. W mitologii perskiej przedstawiano ją jako boginię Anahita. Wedyjskie Śukra oznacza czystość i jasność. Symbol Wenus oznacza także kobiecość, a w zachodniej alchemii odpowiada miedzi; polerowana miedź była w starożytności używana do tworzenia luster, a symbol bywał interpretowany jako lustro bogini.

Władczyni znaków Byka i Wagi. Wenus jest na wygnaniu, w detrymencie w znakach Skorpiona i Barana. Wenus jest w wywyższeniu, w egzaltacji, w znaku Ryb. Wenus w upadku jest w znaku Panny.

Wenus w mitologii

Wenus jest rzymską boginią miłości i piękna, utożsamianą z grecką boginią Afrodytą. Jej atrybuty to róża oraz rydwan zaprzężony w gołębie. Bogini piękna i miłości narodziła się z morskiej piany w okolicach Cypru, który stał się głównym miejscem jej kultu. Stąd też jej inne określenie - Cypryda. Afrodyta była żoną ponurego kowala bogów - Hefajstosa, którego zdradzała z bogiem wojny Aresem (Marsem). Afrodyta zwyciężyła boginie Atenę i Herę w słynnym konkursie piękności, wywołanym przez Eris - boginię niezgody i rzucone przez nią jabłko z napisem "dla najpiękniejszej". Obiecała Parysowi w nagrodę za przyznanie jej prawa do jabłka najpiękniejszą kobietę świata, Helenę i tym samym przyczyniła się do wybuchu wojny trojańskiej, w której brała udział po stronie Troi.