Wisznuizm

Wisznuizm - największy nurt istniejący w obrębie hinduizmu obok dwóch innych dużych nurtów: śiwaizmu i śaktyzmu i kilku mniejszych. Wisznuici czczą Boga Wisznu jako Boga jedynego, a zwłaszcza oddają cześć Jego inkarnacją; najsilniej czczeni są odpowiednio: Kryszna, Rama i Narasinha. Głównymi pismami, na których opiera się wisznuizm są dwa Itihasy: Ramajana (opisująca dzieje Ramy i Mahabharata (opisująca dzieje Kryszny; szczególną rolę odgrywa jedna z jej części - Bhagawad Gita), wisznuickie Purany i Upaniszady. Charakterystyczne dla wisznuizmu jest bhakti czyli głęboko emocjonalne, pełne miłości, oddanie Wisznu (lub jednej z Jego inkarnacji), pobożność.

Kult Wisznu istnieje od niepamiętnych czasów, źródłem historycznym świadczącym o jego istnieniu jest Ramajana, której akcja odbywa się ok. 7000 lat temu. Formę zorganizowanego ruchu religijnego wisznuizm zaczął przybierać ok. II stulecia p.e.ch. (przed erą chrześcijańską). Rozwój wisznuizmu, a zwłaszcza jego dewocyjnego aspektu nastąpił w VII-X wieku e.ch., w Indiach Południowych, konkretnie na terenach tamilskich. Powstawała wówczas poezja dewocyjna ku czci Wisznu, pisana w jęcykach lokalnych, tworzona przez dwunastu świętych-poetów zwanych alwarami. W pierwszej połowie drugiego millenium e.ch. (także w szesnastym wieku) fala pobożności wisznuickiej zaczęła się przelewać przez całe Indie - od południowej części aż po Radźastan i Gudżarat. W tym samym czasie wisznuizm otrzymał podbudowę filozoficzną od wybitnych myślicieli indyjskich. Rozkwit wisznuizmu, konkretniej jego szczególnej formy jaką jest gaudija wisznuizm, nastąpił we wczesnym okresie nowożytnym w Bengalu.

Szkoły, odłamy i nurty wisznuizmu

• Śri sampradaja - założona przez Ramanudźę w Indiach południowych
  • Wenkatalajowie
  • Tenkalajowie
  • Ramanandowie
    • Kabir panthowie
      • Dadu panthowie
• Tattwawada sampradaja - założona w XIII w. przez Madhwę w Indiach południowych
  • Haridasowie
  • Gaudija wisznuizm
• Nimbarka sampradaja - założona przez Nimbarkę
• Radhawallabha sampradaja - założona przez Wallabhę w XVI w, w Gudźaracie
• Waikhanasowie
• Witthalowie
• Baulowie i sahadźijowie - tantra wisznuicka