Sampradaja

Sampradaja, sampradaya - w tradycjach dharmicznych, w tym w hinduizmie sukcesja ("łańcuch") mistrzów i uczniów ustanowiony w celu przekazywania tradycji sanatana dharma. Uczeń staje się członkiem sampradaji (inaczej parampara) poprzez przyjęcie od Guru święceń inicjacyjnych (dikszan). Każda z dużych wedyjskich czy hinduistycznych religii i tradycji mistycznych posiada kilka, działających w jej ramach, głównych sampradaji. Zwykle różnią się one między sobą szczegółami związanymi z liturgią i teologią, ale też np. ubiorem (w tym: tilakiem).

W śiwaizmie działa około 80 większych bractw ezoterycznych wywodzących się z okolic Himalajów. Śiwaizm dzieli się na sześć rozmaitych nurtów czy szkół głównych, które nie wiele się od siebie różnią, głównie okolicą występowania i linią sukcesji konkretnych mistrzów i tak wywodzących się od awatara Boga, Śri Jogeśwara Śiwa. Laja Sampradaya - linia przekazu Lajów, to jedna z wielu ezoterycznych szkół mistyczno-hermetycznych tradycyjnej jogi i tantry.