Aldebaran

Aldebaran (Alfa Tauri, α Tau) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Byka, o jasności 0,98 magnitudo (czternasta na liście najjaśniejszych gwiazd na niebie), która jest oddalona o około 67 lat świetlnych od Słońca. Jest to układ podwójny, dyskutowane jest istnienie w nim planet. Tradycyjna nazwa tej gwiazdy, Aldebaran, wywodzi się od arabskiego ‏الدبران‎ al-dabarān, „podążający” (za Plejadami). Dawniej odnosiła się do gromady Hiad, na tle której widoczna jest ta gwiazda. Tablice alfonsyńskie nazywają tę gwiazdę łac. Cor Tauri („serce Byka”), chociaż znajduje się daleko od tego położenia w wyobrażonej figurze zwierzęcia; trafniej bywał on nazywany „okiem Byka”.

Na niebie Aldebaran jest widoczny na tle gromady Hiad, jednak nie jest jej członkiem. Gwiazda znajduje się w połowie odległości tej gromady od Słońca. Aldebaran leży w pasie okultacyjnym Księżyca, 5 stopni 47 minut od Ekliptyki, zatem może być okresowo zakrywany przez Księżyc. W latach 2015-2018 zdarzło się 49 okultacji czyli zaćmień Aldebarana przez Księżyc, co znacznie nasiliło przejawy światowego zła, zaciemniło ludzkość, która nieomal utraciła swoje niebiańskie i boskie Oko popadając w ściemnienie.

W dniu 11 marca 509 roku w Atenach zaobserwowano okultację czyli zakrycie Aldebarana. Angielski astronom Edmond Halley badał okres wystąpienia tego zdarzenia i w roku 1718 wywnioskował iż od tamtej pory Aldebaran zmienił swoją pozycję na niebie, przemieszczając się o kilka minut łuku na północ. Ta obserwacja – oraz badanie zmieniających się pozycji Syriusza i Arktura – doprowadziły do zachodniego odkrycia zjawiska ruchu własnego gwiazd. Na podstawie współczesnych obserwacji, pozycja gwiazdy w ciągu ostatnich 2000 lat zmieniła się o 7 minut łuku, co jest w przybliżeniu jedną czwartą średnicy tarczy Księżyca w pełni.

W astrologii Aldebarana łączy się z pomyślnością, zauważając, że właścicielom horoskopów przynosi bogactwa. 5000 lat temu punkt równonocy wiosennej znajdował się w pobliżu Aldebarana i w Persji gwiazda ta była jedną z czterech „Królewskich Gwiazd” lub „Strażników Nieba”. Camille Flammarion zapisał jej perską nazwę jako „Taschter”. Heliakalny zachód Aldebarana, 21 kwietnia, był dla Starożytnych Rzymian momentem gdy obchodzono święto Parilia – z tego powodu nazywali oni Aldebarana Parilicium. W hinduskiej astrologii dźjotisz i nakszatr Aldebaran znajduje się w granicach nakszatry Rohini, grasniczącej także z Kryttika. W języku chińskim Aldebaran jest znany jako chiń. 畢宿五; pinyin Bìxiùwŭ, czyli „piąta gwiazda sieci”.

W 2015 udało się oddzielić sygnały powodowane przez wewnętrzną aktywność gwiazdy od wywołanego przez oddziaływanie towarzysza i potwierdzić istnienie planety Aldebaran b, będącej olbrzymem 6,5 razy masywniejszym od Jowisza, okrążającym Aldebarana co 1,7 roku ziemskiego w odległości około 1,5 au.