Pranajama - Regulacja Oddychania Energią Życia

Pranajama - podstawy regulacji oddychania energią życia (U-212)

Osoby początkujące w sztukach jogicznych, w medytacji, w technikach krija czy w qigong, powinny rozpocząć naukę od regulacji swojego naturalnego oddechu. Proces regulowania znany w jodze jako pranajama powinien być prowadzony aż do czasu, gdy osoba osiągnie zdolność oddychania praną, energią qi, energią życia, a potem regulując przepływ prany (qi) przez kanały energetyczne (nadi, mai), osiągnie poziom przepływu boskiej energii, daiwa prany, niebiańskiej qi. Nauki o aspektach oddechu i pracy z energią życia znane są w systemach tradycyjnej pranicznej jogi, w gigong, szczególnie w dawnym siedzącym qigong oraz w starym chińskim chan i japońskim zen. Tradycje pracy z oddechem i energią życia (praną, qi) na Wschodzie, wyróżniają zwykle na początek osiem aspektów regulacji oddychania, które na zaawansowanym poziomie praktyki rozwijają się w około trzydzieści ćwiczeń.

(1) Oddech wyciszony, spokojny – osiągamy, gdy umysł jest emocjonalnie wyciszony, uspokojony. Spokój w emocjach i emocjonujących myślach daje w rezultacie wyciszony, spokojny, naturalny oddech. Można wtedy właściwie rozeznawać i oceniać sytuacje w jakich się znajdujemy, można się dobrze rozluźnić, odprężyć, odpocząć. Dla własnego odpoczynku należy umieć wyciszać oddech poprzez wygaszenie emocji, wyciszenie napięć emocjonalnych i wszelkich ekscytacji, przynajmniej na jakiś czas. W języku chińskim, charakterystycznym dla pranicznego, energetycznego qigong mowa o „jing” jako o oddechu naturalnym, wyciszonym, gdy umysł wolny jest od targającym nim zwykle emocji i napięć.

(2) Oddech delikatny, subtelny – osiągamy, gdy przypomina on wąski strumień, naturalny, gładki, delikatny, bez zgrzytów, świstów, przyspieszeń i zwolnień, bez zatykania czy duszenia się z braku tlenu. Oddech jest jak płynący leniwie spokojny strumień, wąski strumyczek spokojnej wody. W naukach sufich oddychanie to zwane bywa oddechem eterycznym lub subtelnym, gdyż oddech jest cichy i spokojny przez długi czas, nie zrywa się, nie potrzebuje gwałtownych haustów czy zaczerpnięć powietrza, nie dyszy, nie szumi, nie charczy. Chiński qigong wspomina takie oddychanie jako xi.

(3) Głębokie oddychanie, pogłębiony oddech – osiągamy, gdy zachowując dwa poprzednie stany, wciągamy oddech głęboko do brzucha, do podbrzusza, w głąb swego brzucha. Mamy wrażenie jakby to nie tyle płuca oddychały, a brzuch aż do dołu, do głębokiego podbrzusza, nawet w kość ogonową czy ogólnie także w kręgosłup. Wciągamy wtedy oddech wygodnie opuszczając przeponę, zwykle bez rozszerzania klatki piersiowej. Niektórym ludziom dość sporo czasu i prób zajmuje, zanim nauczą się odczuwać ruch prany, qi, w kierunku podbrzusza, ku środkowi brzucha, a w efekcie zanim ich oddech stanie się prawdziwie głęboki i pożyteczny dla dolnego zbiornika energii w jodze znanego jako swajambhu lingam, a w qigong jako dan dien (jap. tanden). Nauczenie się i swobodne praktykowanie głębokiego, dolnobrzusznego oddychania zawsze jest podstawą pod dalszą praktykę z praną czy qi, pod poważną praktykę jogi, prana jogi, technik krija czy qigong. Samoukom trzeba dodać, że głębokie oddychanie nie oznacza maksymalnego wypełnienia płuc powietrzem w 100 procentach, tylko rozluźnienie płuc, wchłanianie powietrza zwykle na 70-90 procent pojemności płuc, ale skierowanie oddechu w dolną część brzucha. Większość samouków nie jest w stanie opanować tego głębokiego oddychania w chińskich systemach pracy z energią znanego jako shen poprawnie bez dłuższej nauki pod okiem doświadczonego nauczyciela lub mistrza jogi albo qigong.

(4) Długi oddech, wydłużone oddychanie – osiągamy gdy przedłużamy czas trwania oddychania tak długo jak to jest swobodnie możliwe, a jego częstość liczona w ilości oddechów na minutę znacznie spada w porównaniu z naturalnie swobodnym codziennym tempem oddychania. Przedłużamy oddech tak długo jak to tylko jest możliwe, utrzymujemy swobodne oddychanie, jednakże przedłużanie czasu trwania oddechu nie oznacza jego zatrzymywania. Ażeby oddech stał się wydłużony, płuca, a ściślej mięśnie zawiadujące pracą płuc muszą być rozluźnione, środek ciężkości obniżony, znaczy umysł i ciało mocno rozluźnione i odprężone. Umysł zwykle musi głębiej niż w poprzednich ćwiczeniach zatopić się w wewnętrznej ciszy i spokojnej przestrzeni, wolny od napięć emocjonalnych i targających emocji. Tempo uderzeń serca zwykle ulega pewnemu zwolnieniu, a organizm potrzebuje mniej tlenu. Klasyczna joga rozpoczyna zwykle od ćwiczenia długiego wydechu, co znane jest jako praktyka praćczardana. Qigong używa słowa kluczowego chang na określenie długiego oddechu. Tantra i krija joga bada także czy strumień oddechu odczuwany jest dalej od nozdrzy niż w zwykłym oddychaniu, co służy stwierdzeniu czy długość oddechu nie osłabiła jego energetycznej mocy – strumień z nozdrzy ma sięgać daleko.

(5) Oddech ciągły, oddech połączony, nieustający, bez przerwań – osiągamy, gdy zachowując oddech gładki i naturalny, bieg wdechu oraz wydechu, osiągamy stan ciągłego płynnego oddechu, tak, że wdech przechodzi w wydech, a wydech we wdech. Oddech musi być ciągły i przebiegać bez zastojów, bez zamierania czy ustawania, bez wstrzymywania. Klasyczna joga wedle Jogasutr Maharyszi Patańdźali wspomina taki oddech jako śwasa-praśwasa, wdecho-wydech, a chiński taoistyczny qigong wspomina jako oddychanie typu you. Szkoły pranicznej jogi oddechowej nazywają go często mianem oddechu kołowego lub oddechem połączonym. Zwykle na początek ćwiczy się pięć oddechów połączonych, potem zwiększa do dwudziestu, dalej do stu a w końcu do nawet trzech godzin (jama). Wcześniej uczymy się oczywiście poprzednich aspektów pracy z oddychaniem i praniczną energią. Takie oddychanie pomaga w bardzo głębokim oczyszczeniu z napięć emocjonalnych i blokad psychicznych, uwalnia umysł od blokad pozwalając na głębsze skupienie i prawdziwą medytację.

(6) Oddech jednolity, oddech ‘takości’ - osiągamy, gdy wnętrze uwolnione jest od zamieszania i napięć emocjonalnych przez długie okresy czasu czyli gdy umysł zatapia się w nienaruszalnym czy może prawie nienaruszalnym spokoju wewnętrznym, w spokoju i błogości wnętrza w jodze znanym jako anandam. Czasem taki oddech nazywany jest oddechem niebiańskiego spokoju, płynie nieprzerwanie w takich sam sposób, a żadne gwałtowne fale ani wiry oceanu emocji nie targają przepływem prany czy qi. Umysł emocjonalny czyli zwykle targana emocjami podświadomość musi zostać wyregulowana na głębokim poziomie, a temu służy trening ego oraz trening panowania nad wrytti, nad falami emocji i napięć. W szczególności adepci jogi czy qigong, nie dają się wciągać w wiry fal emocjonalnych innych osób, a w traktatach qigong ten aspekt oddechu zwany jest yun.

(7) Oddech powolny – osiągamy, gdy nasz oddech jednolity jeszcze bardziej zwolni tempo swojego i tak spokojnego przepływu, że obserwatorom z zewnątrz wydaje się jakbyśmy wcale nie oddychali. Niezależnie od tego co adept robi i w jakim tempie, oddech nie ulega ani przyspieszaniu ani zwalnianiu, co zwykłym ludziom i początkującym praktykom wydaje się dziwne. Qigong taki oddech, stały w rytmie i tempie niezależnie od wysiłku fizycznego i sytuacji nazywa huan. Wymaga to dokładnego oczyszczenia reaktywnego niższego umysłu emocjonalnego czyli oczyszczenia podświadomości oraz silnej kontroli nad reaktywnym emocjonalnie umysłem podświadomym. Wydaje się, że jogin czy jogini w takim stanie wykonuje wszystko bezwysiłkowo, a żadna praca nie męczy, nawet jak wydaje się, że trzeba ponadludzkich sił i zdolności do jej wykonywania.

(8) Oddech miękki lub zmiękczający, rozpuszczający – osiągamy, gdy oddychanie staje się tak lekkie i subtelne oraz świetliste, że ciało zdaje się być w stanie nieważkości czy pełnej magnetyzacji. Nic nie jest zbyt ciężkie dla jogina czy adepta qigong w tym stanie. Joga klasyczna uznaje taki stan za przepływ daiwa prany czyli boskiej albo niebiańskiej energii. Podobnie qigong mówi tutaj o niebiańskiej qi, a sam rodzaj oddychania nazywa terminem mian. Miękki oddech nie tylko rozluźnia i wprowadza w najgłębsze stany medytacyjne jak samadhi, ale zmiękcza i roztapia więzy karmiczne oraz więzy materialne, niejako rozrzedza materię, co daje mistyczno-magiczne efekty w postaci unoszenia (lewitacji) oraz rozpuszczenia się adepta w ciało świetlistego nieba. Samo wrażenie osiągnięcia takiego miękkiego oddechu nie wystarczy dla jego uznania – bada się jeszcze wiele fizycznych i mentalnych efektów jakie wraz z jego osiągnięciem współwystępują, a jest to wiedza prawdziwych mistrzów jogi, krija oraz qigong.

Większość praktykujących różne rodzaje jogi oraz różne style qigong, osiąga zwykle po dłuższym treningu zdolności z zakresu pierwszych trzech aspektów oddychania, pranajamy, a rzadziej, z zakresu pierwszych pięciu aspektów sztuki oddychania i pracy z energią, z praną czy qi (jap. ki). Niestety, w szczególności, rozmaite współczesne zachodnie odmiany jogi i qigong, znacznie uproszczone, ćwiczone tylko po kilka minut dziennie, bez mistrza i przewodnika duchowego, i własne kursy autorskie ćwiczeń zdrowotnych na bazie jogi czy qigong – nie posiadają nawet nauczycieli ani mistrzów na odpowiednim poziomie aby zdolni byli nauczyć adeptów prawdziwych, prawidłowych praktyk, nie mówiąc już o tym, żeby pokazać czy doprowadzić do głębokich pranicznych rezultatów. Dlatego musimy szukać starych dobrych tradycji w obszarze jogi oraz qigong, zaakceptować warunki dawnych mistrzów i podjąć głębszy trening praktyczny bez obijania się i bez wyrywania z tych tradycji tylko pewnych fragmentów nauk czy bezmyślnie wybranych ćwiczeń, przez niewiedzę „upraszczaczy” pozbawionych kontekstu i sensu.

Wiele Błogosławieństw na Drodze Przebudzenia i Urzeczywistnienia! Om Namaśśiwaja! HUM!

Udana/PMH 212 - (C) The Himalaya Master - Himalaya Tirtha Swami